e-Pakiet alergiczny – alergeny pszenicy

Pakiet składa się z trzech badań laboratoryjnych wykonywanych w próbce krwi,   obejmujących pomiar sIgE swoistych dla trzech istotnych alergenów molekularnych, odpowiedzialnych za alergię pszenicę,  dobranych tak, by:

• potwierdzały alergiczne podłoże typowych objawów u badanego po ekspozycji różną droga na alergeny pszenicy;
• umożliwiały rozpoznanie alergii na pszenicę w przypadkach objawów nietypowych lub pozostających bez wyraźnego związku z ekspozycją na alergeny pszenicy.

Wykonanie badań z inicjatywy pacjenta, przed konsultacją z lekarzem, ułatwia specjaliście ukierunkowanie wywiadu z chorym, umożliwiając rozpoznanie przyczyny i charakteru alergii na pierwszorazowej wizycie.

W odróżnieniu od ambulatoryjnych testów alergologicznych (np. testu skórnego, SPT), wiążących się z dyskomfortem i ryzykiem dla pacjenta, jedyną uciążliwością przy wykonaniu pakietu jest zabieg pobrania próbki krwi żylnej.

Wykonanie pakietu nie wyklucza jednak konieczności przeprowadzenia dalszej diagnostyki opartej na wspomnianych testach.

Alergia jest niepożądaną, nadmierną odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny  obojętne dla osób o prawidłowym układzie odpornościowym.

Ze względów praktycznych, tradycyjnie alergeny usystematyzowano w zależności od drogi wnikania do organizmu, wyróżniając alergeny pokarmowe i wziewne oraz jady owadów i leki/związki chemiczne.

• Do alergenów oddechowych zalicza się: pyłki roślin wiatropylnych, zarodniki pleśni, ślinę, mocz i naskórki zwierząt domowych (psów, kotów etc.) i zwierząt hodowlanych (koni, krów, owiec etc.), roztocza i owady domowe (ich odchody i wydzieliny) oraz niektóre związki chemiczne obecne w środowisku domowym i zawodowym.
• Substancje zaliczane do alergenów pokarmowych (mąka, mleko, jaja, orzechy, ziarna, owoce morza, ryby) w warunkach przemysłowych traktowane są jako alergeny wziewne. 
• Do alergenów pokarmowych zalicza się: alergeny pochodzenia roślinnego: owoce, warzywa, orzechy i nasiona (w tym zboża i ich przetwory) oraz pochodzenia zwierzęcego: mleko, jaja, mięso oraz owoce morza.

Alergeny pokarmowe i oddechowe należy niekiedy rozpatrywać łącznie ze względu na podobieństwa struktury białek alergenowych, a także na możliwość wnikania tego samego alergenu do organizmu różnymi drogami, co powoduje odmienne rodzaje objawów i konsekwencje uczulenia.

Alergia, czyli uczulenie objawiające się klinicznie (objawowe), poprzedzona może być fazą uczulenia bezobjawowego, polegającego na produkcji przez układ odpornościowy wyspecjalizowanych białek – przeciwciał klasy IgE swoiście reagujących z uczulającym alergenem. Powtórna ekspozycja na określony alergen, przeciwko któremu już wcześniej zostały wyprodukowane przeciwciała klasy IgE wywołuje kliniczne objawy reakcji alergicznej. Wystąpienia objawów alergii można się spodziewać, jeśli stężenie przeciwciał IgE przekracza wartości graniczne. Często stopień nasilenia objawów koreluje ze stężeniem przeciwciał, ale nie jest to regułą. Objawy alergii manifestują się w krótkim, niekiedy bardzo krótkim (kilka minut) czasie od kontaktu z alergenem, stąd alergia zależna od IgE określana jest jako nadwrażliwość natychmiastowa (mimo, że istnieją postaci reakcji zależnych od IgE typu opóźnionego). Zdolność do nadmiernej produkcji sIgE pod wpływem substancji obojętnych dla osób zdrowych nazywana jest atopią. Atopia jest skłonnością o charakterze dziedzicznym, stąd pytanie o przypadki alergii w rodzinie są stałym elementem wywiadu lekarskiego w kierunku chorób o podłoży alergicznym.

Diagnostyka molekularna alergii na pszenicę wskazuje te alergeny obecne w pszenicy i produktach spożywczych zawierających ją w swoim składzie, które odpowiadają za uczulenie, czyli indukują swoistą dla siebie IgE.

Pakiet określa stężenie sIgE dla alergenów molekularnych mąki pszennej:

Tri a 14 jest scharakteryzowanym klinicznie alergenem pszenicy, stosowanym rutynowo w diagnostyce alergii na pszenicę. Wykazuje odporność na działanie ciepła i enzymów proteolitycznych. Jest odpowiedzialny za WDEIA, niektóre przypadki alergii pokarmowych i astmę piekarzy.

Tri a 19 (omega-5-gliadyna), jest silnie alergizującym, odpornym na działanie ciepła białkiem spichrzowym nasion pszenicy, odpowiedzialnym za ciężkie objawy alergii na pszenicę.  Stanowi najobfitszy ilościowo alergen w ziarnie pszenicy, uczulający 50-70% osób z alergią na mąkę pszenną. Cząsteczka omega-5-gliadyny bywa często niedoreprezentowana w ekstraktach diagnostycznych mąki pszennej (stąd zasadność identyfikacji sIgE w oparciu o cząsteczkę Tri a 19). Obecność sIgE dla Tri a 19 jest predyktorem ryzyka rozwoju alergii pokarmowej u dzieci, markerem ryzyka ciężkich reakcji alergicznych. Często wiąże się z WDEIA.

Gliadyna (f98). Ekstrakt ziaren pszenicy zawierający rozpuszczalne w alkoholu gliadyny: α/β, γ oraz najistotniejszą ω-gliadynę. Gliadyny są nierozpuszczalnymi w alkoholu białkami spichrzowymi pszenicy, zaliczanymi do glutenów z rodziny prolamin.